Bosprojecten voor geüniformeerden met trauma
Als je PTSS hebt, ben je niet meer geschikt voor het werken in bedrijfsleven. Daar wordt geen of te weinig rekening gehouden met de triggers die onverwachts komen. Deze personen blijven vaak binnen, durven niet naar buiten te gaan uit angst voor vooroordelen. De muren komen op hen af! Ze missen het dagritme, de lichamelijke beweging en de sociale contacten.
In het bos werkt men in de frisse lucht. De mensen kunnen daar hun energie kwijt bij het zinvol werk en kunnen dit vooral doen in hun eigen tempo, ze krijgen dagritme en lichamelijke beweging. Ze zijn onder de mensen én ze kunnen als ze het willen, altijd praten met mensen die begrijpen waar ze het over hebben, zonder oordeel, zonder onnozele of kwetsende vragen.
Ervaringen met en over PTSS kunnen hier uitgewisseld worden als het uit komt maar dat is niet de hoofdmoot.
De deelnemers aan het bosproject ervaren de plek in het bos als ‘oplaadpunt’. Hier hebben ze een zinvolle bezigheid en kunnen zich heerlijk ontspannen in een rustige en veilige omgeving. Ze kunnen in het bos maar ook daarbuiten prettige en ongedwongen persoonlijke gesprekken voeren. Indien gewenst, kunnen ze opgenomen worden in een Whatsapp groep om dagelijks ‘digitaal’ lief en leed met elkaar delen.
De deelnemers aan het bosproject regelen ook veel dingen zelf, doen mee aan een aantal workshops dat zelfhulp en eigen inzicht bevordert. Ze krijgen daardoor weer vertrouwen in zichzelf en durven de regie over hun eigen leven (weer) op te pakken. Ze staan steeds meer open voor de integratie in het normale dagelijks leven. Jonge vaders nemen zelfs regelmatig hun kinderen mee naar het bos.
Met het bosproject “Natuurlijk Samen” krijgt men letterlijk en figuurlijk weer een plek in de maatschappij.
Projectleider van het bosproject “Natuurlijk Samen” is Uyên Lu. Uyên was tot 2022 lid van het Hoofdbestuur van BNMO met de portefeuille Trainings- en Begeleidingsdagen. Ze is tevens lid van het Bestuur van Stichting De Veerkracht.
Geschiedenis van het bosproject “Natuurlijk Samen”
In augustus 2016 is Stichting de Veerkracht gestart met het bosproject “Natuurlijk Samen” in het Schapenpark bij Odoorn. Dit project is tot stand gekomen dankzij de samenwerking met de volgende instanties: Staatsbosbeheer, stichting ‘Waar Een Wil Is’, stichting ‘It Kypmantsje’, stichting ‘Natuurlijk Odoorn’, Stimog/BNMO, Lions Club en De Compound (tot zomer 2018).
Inmiddels zijn er drie bosprojecten, die allemaal begeleid worden door mensen met een speciale deskundigheid op het gebied van PTSS. Deze begeleiders doen dit allemaal als vrijwilliger. Zij kunnen slechts hun reiskosten declareren.
Bosproject Odoorn, het eerste project
Aanvankelijk komt elke donderdag een groep getraumatiseerde veteranen naar het bos in Odoorn. Deze mannen helpen de boswachters van het Staatsbosbeheer een aantal heidevelden te onderhouden. Ongewenste sparrenbomen moeten uit de heidevelden worden getrokken. Ook leveren ze hand- en spandiensten aan de schaapherder met een kudde van ruim 40 schapen.
Begeleider van de groep in Odoorn vanaf augustus 2016 t/m oktober 2019: Uyên Lu, voornoemd. Zij begeleidde de groep in haar hoedanigheid van psychosociaal therapeute.
De functie van begeleider is vanaf medio 2020 overgenomen door Willem Veldkamp, eveneens bestuurslid van Stichting de Veerkracht, en tevens oud maatschappelijk werker bij Defensie.
In april 2022, na 6,5 jaar opschonen en onderhouden van de heidevelden, wordt in overleg met Staatsbosbeheer, de werkplek van de bosgroep in Odoorn verplaatst naar een ander bosperceel. De schaftkeet verhuist mee naar de nieuwe werkplek.
Bosproject Sellingen, het tweede project
Op 27 oktober 2018 komt Willem Lich (oud politie-agent) naar het bos in Odoorn om kennis te maken met het Bosproject. Hij wil meedoen aan een soortgelijk project, maar dan voor getraumatiseerde politieagenten in het Sellingerbos in Groningen.
Er zijn heel wat gelijkenissen, zodat besloten wordt dat er in Sellingen ook een Bosproject wordt opgestart, wederom in samenwerking met Staatsbosbeheer, maar nu voor politie-agenten en veteranen met PTSS.
In 2019 start het bosproject in Sellingen.
Uyên Lu wordt de vaste begeleider van dit bosproject, waar de mensen iedere maandag bij elkaar komen.
In 2019 maakt Martin Klungel, verslaggever van RTV Noord een film over het bosproject in Sellingen, welke bijdraagt aan meer kennis over PTSS en meer begrip voor mensen met PTSS, wat weer een bijdrage levert aan het herstel van deze mensen. De film wordt door RTV Noord uitgezonden op 20 augustus 2019, met een toelichting van Judith Tuinstra, psycholoog bij PSYQ Lentis.
RTV NOORD – PTSS-patiënten zoeken hun heil in het bos bij Sellingen Geschreven door Martin Klungel, verslaggever
Dinsdag 20 augustus 2019, 06:30
Elke maandag is een aantal PTSS-patiënten aan het klussen in het bos van Ter Borg ten zuiden van Sellingen. Voor sommige werkt het beter dan de reguliere behandeling.
Met een grote betonschaar lopen Willem Lich (oud-politieagent) en Tom van der Tuuk (veteraan) over het heidelandschap in buurtschap Ter Borg. ‘Kijk dit hebben we allemaal al weggeknipt zodat de heide weer kan bloeien’, zegt Lich. Vol trots laat hij het open heidelandschap zien met op de achtergrond een ven.
In totaal doen ongeveer vijf patiënten per maandag mee. Vandaag gaan Van der Tuuk en Lich ook weer aan het werk. ‘Het geeft mij rust’, zegt Van der Tuuk. Het werken maakt ook Lich rustiger.
Het helpt bovendien bij de verwerking van de aandoening. ‘Stel je voor dat je je niet helemaal goed voelt, dan herkennen je collega’s dat. Die vallen je dan niet aan, maar die helpen je’, zegt Lich.
Volgens de voormalig politieagent is het lastig om het over de aandoening te hebben. ‘Je begint er niet snel over en mensen snappen het ook niet. Je snapt pas wat PTSS met je doet als je het hebt’, aldus Lich.
Een posttraumatische-stressstoornis (PTSS) is een aandoening die ontstaat na het meemaken van schokkende of traumatische ervaringen. Patiënten kunnen onder andere last krijgen van stemmingswisselingen, sneller geprikkeld zijn en het herbeleven van traumatische gebeurtenissen. Veteraan Tom van der Tuuk heeft jarenlang therapieën gehad. ‘Op een gegeven moment hielp het niet meer’, legt hij uit. ‘En dan krijg je het nieuws dat je uitbehandeld bent. Ik ben nu een half jaar bezig in het bos en ik heb het gevoel dat de activiteiten in het bos meer effect hebben.’
Initiatiefnemer positief
Stichting De Veerkracht en Staatsbosbeheer organiseren de werkzaamheden in het bos. Volgens Uyên Lu werken de reguliere therapieën tegen PTSS maar voor korte tijd. ‘Ze komen van therapie en zouden zich beter moeten voelen, alleen gebeurt dat niet.
Bij sommigen slaat de normale therapie wel aan, maar het is niet blijvend. De mensen vallen weer terug in hun oude patroon zodra er iets gebeurt’, vertelt Lu.
Bij het project in de bossen van Ter Borg is dat anders volgens haar: ‘Bij dit project kunnen ze elke week blijven komen en kunnen een beroep doen op hun buddies. Op die manier heb je een vast patroon en dat werkt beter’, vertelt Lu. ‘Zodra ze het bos zien en aan het werk kunnen gaan dan voelen ze zich ontspannen.’
En dat is ook de bedoeling. Hoe lang Lich nog door gaat? ‘Tot mijn gezondheid het niet meer aan kan’, zegt de voormalige agent.
Foto’s:
Tom van der Tuuk, Uyên Lu en Willem Lich zijn aan het werk in Ter Borg (Foto: Martijn Klungel/RTV Noord)
https://www.rtvnoord.nl/…/PTSS-patienten-zoeken-hun… #BosProject #BNMO #vfonds #StichtingDeVeerkracht #RTVNoord
RTV-Noord-Tom-van-der-Tuuk
RTV-Noord-Willem-Lich-01
Bosproject Doorn, het derde project
BNMO afdeling Utrecht is ook heel enthousiast geworden over het Bosproject en heeft daarom contact gezocht met Natuurmonumenten in Doorn. In overleg met boswachter Stef van Helmondt van Natuurmonumenten, wordt in de Kaapse Bossen in Doorn een prachtige werkplek beschikbaar gesteld, inclusief de authentieke Orangerie.
Als op 27 augustus 2019 het broedseizoen voorbij is, kunnen de deelnemers van het bosproject in de Kaapse Bossen eindelijk aan de slag.
De groep begint in de oranjerie met koffie, thee en de film van RTV Noord van het bosproject in Sellingen ter inspiratie. Daarna geeft Stef, de boswachter van Natuurmonumenten, de groep een stevige rondleiding.
De eerste groep in Doorn bestaat uit 5 veteranen, 2 politieagenten, 2 hulphonden en 2 begeleiders. Iedere maandag komt men daar samen vanaf 10.00 uur tot ongeveer 15.00 uur.
Vaste begeleider: Petra Sepanian: nul-de-lijns helper
Pilottraining De Compound
In augustus 2015 is de stichting een pilottraining “Herwin je Eigen Veerkracht” gestart met de bewoners van ´De Compound´. ‘De Compound’ is een project van Enter (Begeleid Wonen en Coaching).
Het betreft een groep oorlogsveteranen die getraumatiseerd terug zijn gekomen uit een of meerdere oorlogsmissies. Deze trauma’s hebben verstrekkende gevolgen, niet alleen voor de oorlogsveteranen zelf, maar ook voor hun naaste omgeving. Hierdoor zijn ze genoodzaakt uit hun omgeving weg te gaan en elders onderdak te vinden.
Speciaal voor deze oorlogsveteranen heeft de stichting de Veerkracht dit trainingsprogramma ontwikkeld, gericht op het versterken van hun veerkracht, het vinden van een doel in hun leven om uiteindelijk een soepele terugkeer naar de maatschappij te bewerkstelligen. Cursisten worden gestimuleerd om actief aan hun herstel te werken.
De training is in een eerder stadium uitgevoerd voor een gemengde doelgroep van zelfstandig wonende oorlogsveteranen. Na de evaluatie is het programma verder doorontwikkeld. De training omvat drie fases, iedere fase kent eigen leerdoelen. Aan het eind van iedere fase vindt een familiedag plaats. Deze dag wordt grotendeels ingevuld en georganiseerd door de cursisten en hun familieleden zelf.
De pilottraining met ´De Compound´ eindigt in oktober 2015. Naast ´De Compound´ werkt stichting de Veerkracht in dit programma samen met twee andere stichtingen die haar financieel ondersteunen te weten de regionaal werkende stichting It Kypmantsje en de landelijk werkende Stichting Maatschappelijke Ondersteuning Geüniformeerden (Stimog). De ervaringen vanuit de pilottraining met een pionierende aanpak en werkmethodes worden door Stimog geheel of gedeeltelijk overgenomen bij landelijke trainingen die zij aanbieden aan hun doelgroepen.
Pilottraining voor ‘de partner van…’
In de praktijk is veelvuldig gebleken dat PTSS ook de partner treft, wat we dan ‘gevolgschade’ noemen. Hoewel begrip en aandacht van de partner de beste zorg is die een getraumatiseerde oorlogsveteraan zich kan wensen, beschikt niet iedere partner over de juiste eigenschappen en kennis om met PTSS om te gaan. Een fysiek en mentaal gezonde partner kan een getraumatiseerde partner helpen om het herstelproces en een soepele terugkeer naar de burgermaatschappij te versnellen.
Om die reden wil stichting de Veerkracht ook een programma aanbieden voor de partners van getraumatiseerde oorlogsveteranen om enerzijds hun weerbaarheid te vergroten en anderzijds handvatten aan te reiken om met PTSS om te gaan.
Pilottraining voor ‘de kinderen van…’
Getraumatiseerde ouders laten diepe sporen na bij de kinderen. Gelukkig zijn de laatste jaren meer onderzoeken hierover gedaan. Ook zijn er steeds meer verhalen over de tweede generatie in de publiciteit gekomen. Er wordt erkend dat kinderen van getraumatiseerde ouders zich eveneens een ‘tweedelijnstrauma’ kunnen ontwikkelen. Ze zijn kwetsbaarder dan kinderen wier ouders geen trauma’s hebben. Hierdoor zijn ze vatbaarder voor het ontwikkelen een of meerdere aanpassings-, persoonlijkheids- of stemmingsstoornissen. Voor deze doelgroep wil stichting de Veerkracht zich ook nadrukkelijk inzetten.
Gezinsprogramma
Om de harmonie, communicatie en samenwerking onder de gezinsleden te bevorderen of terug te brengen wil de stichting ook een programma ontwikkelen waar alle gezinsleden actief hieraan deel kunnen nemen. Bij voldoende financiële middelen wil de stichting in december 2015 of januari 2016 met een pilot van dit programma gaan draaien.